یلدا در گیلان؛ چله‌ای که با سنت و تجمل همراه شد

یلدا در گیلان: سنت در آینه تجمل

شب یلدا، کهن‌آیین ایرانی، در گیلان با ویژگی‌های منحصربه‌فردی برگزار می‌شود. این شب که نماد امید، پیوند خانوادگی و گردهمایی است، در این استان شمالی ایران با آداب و رسوم خاصی همراه شده است. اگرچه ماهیت اصلی این جشن حفظ شده، ولی تغییر سبک زندگی و گرایش به تجمل‌گرایی، سادگی و صفای گذشته آن را تحت تأثیر قرار داده است.

• سفره رنگین محلی: استفاده از میوه‌های خاص گیلان مانند هندوانه (نماد کاهش تشنگی و سرما) و «آوکونوس» (ازگیل آب‌پز شده با نمک و گلپر) از ویژگی‌های بارز سفره یلدایی در این منطقه است.
• رسم عروس و داماد: خانواده داماد برای زوج‌های تازه‌عقد سینی بزرگی از خوراکی‌ها به همراه ماهی سفید (نماد سلامت و برکت) می‌فرستند؛ رسمی که امروزه گاه با هزینه‌های گزاف همراه می‌شود.
• فال و شعر محلی: در روستاهای شرق گیلان، فال هندوانه پوست و خوانش شعرهای محلی هنگام قاچ کردن هندوانه («امشب شب چله خانم جیر...») از آیین‌های شاد و فرهنگی این شب است.
• انتقال فرهنگ به نسل جوان: این رسوم باعث پیوند نسل‌ها و انتقال میراث فرهنگی می‌شوند، اگرچه توجه برخی جوانان به دلیل تأثیر فرهنگ‌های خارجی کاهش یافته است.
• چالش حفظ اصالت: بزرگان بر سادگی و صفای گذشته تأکید دارند و معتقدند تجمل‌گرایی این ویژگی‌ها را کم‌رنگ کرده است.

"سادگی، صفا و دورهمی صمیمی از مهم‌ترین ویژگی‌های شب یلدا در گذشته بوده است." "ماهی سفید نماد سلامت، برکت و فراوانی روزی و خوراکی‌های سفره نشان‌دهنده آرزوی خوشبختی زوج جوان است."

با این وجود، سفره‌های یلدا در گیلان همچنان نماد فرهنگ کهن و احترام به خانواده است و فرصتی برای گرامیداشت میراثی است که به آیندگان منتقل می‌شود.