نحوه تعیین جریان پیروز در انتخابات عراق و فرآیند انتخاب نخست‌وزیر
تحلیل جایگاه نخست‌وزیر در ساختار سیاسی عراق و بررسی فرآیند تشکیل دولت پس از انتخابات پارلمانی که مبتنی بر ائتلاف‌سازی و مذاکرات سیاسی است.
تحلیل ساختار قدرت سیاسی در عراق
علیرضا مجیدی، کارشناس مسائل غرب آسیا، در تحلیل خود به جایگاه ویژه نخست‌وزیر در نظام سیاسی عراق اشاره می‌کند. بر اساس قانون اساسی این کشور، نخست‌وزیر عالی‌ترین مقام کشوری، رئیس قوه مجریه و فرمانده کل نیروهای مسلح است. ضعف نظام اداری و نبود دستگاه‌های نظارتی کارآمد موجب تمرکز قدرت سیاسی و اجرایی در این مقام شده است.
عوامل مؤثر در تمرکز قدرت
- وابستگی نفتی: بیش از ۸۴ درصد بودجه عراق از درآمدهای نفتی تأمین می‌شود
- کنترل مالی: قدرت اجرایی و مالی کشور عملاً در دست نخست‌وزیر متمرکز شده است
- نقش محوری: نخست‌وزیر محور تمام تصمیم‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی کشور است
فرآیند انتخاب نخست‌وزیر
"ساختار انتخابات پارلمانی عراق به‌گونه‌ای است که هیچ فهرست انتخاباتی نمی‌تواند اکثریت مطلق کرسی‌ها را به‌دست آورد"
"قدرت نه از صندوق رأی، بلکه از دل مذاکرات بیرون می‌آید"
- پارلمان عراق دارای ۳۲۹ کرسی است که بین ۲۰ فهرست اصلی تقسیم می‌شود
- حتی فهرست برنده نمی‌تواند به تنهایی دولت تشکیل دهد
- تشکیل "بزرگ‌ترین فراکسیون پارلمانی" از طریق مذاکرات تعیین‌کننده نخست‌وزیر است
- از سال ۲۰۱۴ معمولاً افراد میانه‌رو و مورد توافق تمام جناح‌ها به این مقام رسیده‌اند
این تحلیل نشان می‌دهد که در عراق، پیروزی واقعی در توانایی ساخت ائتلاف و جلب رضایت جریان‌های متضاد نهفته است.