بلوای نان در سال ۱۳۲۱؛ تقابل مردم با گرسنگی و بحران معیشتی
بلوای نان در سال ۱۳۲۱ نماد تقابل مردم با گرسنگی، دولت با بحران و کشوری با اشغال خارجی بود. هنگامی که متفقین منابع را کنترل کردند و دولت و دربار درگیر رقابت سیاسی شدند، مردم هزینه این بحران را پرداختند.
بلوای نان ۱۳۲۱؛ بحرانی فراتر از ناآرامی غذایی
بلوای نان در آذر ۱۳۲۱ یکی از جدیترین بحرانهای معیشتی تاریخ معاصر ایران بود که به اعتراضات گسترده در ۱۷ آذر منجر شد. این بحران در پی اشغال ایران توسط متفقین در شهریور ۱۳۲۰ و کنترل منابع توسط نیروهای خارجی شکل گرفت. قوای شوروی در شمال گندم را مصادره و انگلیسیها در جنوب حملونقل را کنترل میکردند.
- کنترل انبارهای غله و شبکه حملونقل توسط متفقین توان دولت را کاهش داد
- حدود ۳۰ درصد گندم کشور به ارتشهای خارجی اختصاص یافت
- احتکار آرد، قاچاق غله و افزایش قیمت نان گسترش یافت
- کشمکش بین دربار و دولت بر رنج گرسنگی مردم افزود
- دولت قوامالسلطنه با انتقادات جدی برای تأخیر در تأمین غله روبرو بود
یک مأمور آمریکایی گزارش داد: “در تهران نان نیست، اما کامیونها برای روسها و انگلیسیها کار میکنند.”
سفارت انگلستان نوشت: “مردم گرسنگی میکشند و دولت در خیال سیاستبازی است.”
تحلیلها سه علت اصلی برای این بحران بیان میکنند: بیاختیاری در برابر نیروهای خارجی، فساد و ناکارآمدی دستگاه اداری، و بهرهبرداری سیاسی دولت از فضای بیثبات. این بحران نماد تقابل مردم با گرسنگی و ضعف ساختاری حکومت پهلوی بود.
