حال و هوای “چلهشو” در مازندران: روایت پیروزی خورشید بر اهریمن شب
“چلهشو” در مازندران آیین کهن ایرانی برای استقبال از زمستان و جشن پیروزی نور بر تاریکی است. این مراسم با خوراکیهای محلی، قصهگویی و باور به زایش خورشید، بلندترین شب سال را به رویدادی فرهنگی تبدیل میکند.
آیین “چلهشو” در مازندران
چلهشو که در سایر نقاط ایران به شب یلدا معروف است، آیینی کهن برای استقبال از زمستان و جشن پیروزی نور بر تاریکی محسوب میشود. این مراسم در مازندران با ویژگیهای فرهنگی منحصربهفردی همراه است که آن را از سایر مناطق متمایز میکند. به گفته علی حسننژاد، پژوهشگر فرهنگ بومی، این آیین ریشه در ستارهشناسی باستانی دارد و نشاندهنده دقت نیاکان ما در درک گردش زمین و تقسیمبندی زمان است.
- خوراکیهای محلی: استفاده از غذاهای ویژه مانند “پشت زیک”， “بهاردونه”، “پیسته کنده” و حلواهای محلی
- قصهگویی و موسیقی: روایت قصههای عاشقانه مازندرانی و خوانش ترانههای محلی
- مدیریت انرژی و مواد غذایی: ذخیرهسازی سوخت و آذوقه برای زمستان و مصرف میوههای باقیمانده از فصلهای قبل
- باورهای اسطورهای: اعتقاد به زایش خورشید و پیروزی آن بر اهریمن تاریکی
- اجابت دعا: باور به تاثیر خاص دعا در لحظهای ویژه از این شب
“شب یلدا قبل از اینکه یک جشن و آیین باشد، پیشرفت علم ستارهشناسی است.” – علی حسننژاد
“پیروزی خورشید و روشنایی بر اهریمن شب، مردم را بیدار نگه میداشت تا به خورشید دلگرمی دهند.”
این آیین در سالهای اخیر با حضور فناوریهای دیجیتال و خلاقیت نسل جوان تلفیق شده است، اما همچنان هویت فرهنگی خود را حفظ کرده است.
