12 میلیارد دلار واردات نهاده در یک سال؛ ریشه فشار ارزی در کشاورزی
تحلیل وضعیت بخش کشاورزی ایران با تأکید بر وابستگی شدید به واردات نهادههای دامی و تأثیر آن بر بازار ارز. بررسی ناترازی سرمایهگذاری، تعارض منافع در حکمرانی و راهکارهای اصلاح ساختاری برای تقویت امنیت غذایی.
بحران وابستگی ارزی در بخش کشاورزی ایران
بخش کشاورزی ایران با وجود سهم ۲۵ درصدی در اشتغال و اهمیت راهبردی در امنیت غذایی، تنها ۳ درصد از سرمایهگذاری کل اقتصاد را دریافت میکند. این ناترازی منجر به وابستگی شدید به واردات نهادههای دامی شده است که در سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۱۲ میلیارد دلار ارزبرد داشته است.
- سهم کشاورزی در تولید ناخالص داخلی: ۷-۱۰ درصد
- خودکفایی در نهادههای دامی: جو ۵۶ درصد، ذرت کمتر از ۱۰ درصد، دانههای روغنی ۵ درصد
- تعارض منافع در حکمرانی آب و واردات نهادهها
- اختلال در زنجیره تأمین و توزیع ناعادلانه منافع
«مسئله ارز ترجیحی بیش از آنکه یک مشکل پولی باشد، بازتاب یک بحران تولیدی و حکمرانی در بخش کشاورزی است.»
«سرمایه به سمتی حرکت میکند که بازدهی بالاتر و ریسک کمتر داشته باشد. مقایسه بازدهی طلا و ارز با کشاورزی نشان میدهد چرا سرمایهگذار از این بخش فاصله میگیرد.»
راهکارهای پیشنهادی شامل تبدیل یارانه واردات به یارانه تولید، توسعه گلخانههای هوشمند و تمرکز بر مزیتگرایی منطقهای است. امنیت غذایی به عنوان مولفهای از امنیت ملی نیازمند بازنگری اساسی در سیاستگذاری است.
