کنشگری روسیه در سوریه پسا اسد: واقع‌گرایی نئولیبرال یا هژمونی عمل‌گرا
تحلیل استراتژی روسیه در حفظ نفوذ پس از سقوط بشار اسد از طریق انعطاف‌پذیری، اهرم‌های نهادی و وابستگی اقتصادی در مقایسه با ناکامی ایران به دلیل هژمونی ایدئولوژیک
تحلیل کنشگری روسیه در سوریه پسا اسد
کنشگری روسیه در سوریه پس از سقوط بشار اسد در دسامبر ۲۰۲۴ نشان‌دهنده گذار استراتژیک از حمایت نظامی مستقیم به دیپلماسی تعادل‌گرا و بازسازی اقتصادی است. دیدار احمد الشرع (ابو محمد الجولانی) با ولادیمیر پوتین در اکتبر ۲۰۲۵ تأیید کرد که روسیه با حفظ پایگاه‌های نظامی در طرطوس و حمیمیم و سرمایه‌گذاری ۱۵ میلیارد دلاری در پروژه‌های نفت و راه‌آهن، نفوذ خود را از طریق هژمونی عمل‌گرا حفظ کرده است.
- انعطاف‌پذیری استراتژیک: انتقال حمایت از اسد به الشرع نشان‌دهنده واقع‌گرایی نئولیبرال در کاهش هزینه‌های رقابت
- اهرم‌های امنیتی: حفظ پایگاه‌های دریایی برای دسترسی به مدیترانه و مقابله با تحریم‌های غربی
- وابستگی اقتصادی: ارائه کمک‌های غذایی به ۱۰ میلیون سوری و بازسازی ۵۰ درصد شبکه برق
- نهادسازی بین‌المللی: استفاده از شورای امنیت، بریکس و نظارت بر انتخابات برای مشروعیت‌بخشی
"این هژمونی، برخلاف رویکرد ایدئولوژیک ایران، بر عمل‌گرایی و وابستگی اقتصادی استوار است"
در مقابل، ایران به دلیل اتکا به هژمونی ایدئولوژیک و محور مقاومت، نتوانست با دولت سنی‌محور الشرع همکاری کند و با خروج نیروها و تخلیه سفارت، نفوذ خود را از دست داد. این مقایسه نشان می‌دهد که عمل‌گرایی نهادی بر ایدئولوژی محض برتری دارد.