نسبت علم و دین؛ آیا نظریه داروین رد خداباوری است؟
بررسی رابطه نظریه تکامل داروین با خداباوری که نشان میدهد این نظریه هیچ تعارضی با وجود خدا ندارد و حتی بر اساس دیدگاههای فلسفی، خداباوی میتواند صحت نظریه تکامل را تأمین کند.
نسبت علم و دین در نظریه تکامل داروین
بحث نسبت علم و دین همواره از پرسشهای اساسی بشر بوده است. برخی مانند ریچارد داوکینز تلاش کردهاند نشان دهند که نظریه تکامل خدا را کنار میزند، اما واقعیت این است که این نظریه هیچ تعارضی با خداباوری ندارد. خود چارلز داروین نیز تأکید کرده بود که نظریهاش با وجود خدا تناقضی ندارد.
نکات کلیدی در تبیین رابطه
- نظریه تکامل اصل حیات را توضیح نمیدهد بلکه تنوعات زیستی را تبیین میکند
- مسئله خدا مربوط به کل هستی است و حتی با توضیح فرایند تکاملی، وجود خدا مطرح میماند
- تکامل خداباورانه به عنوان جریانی در غرب شکل گرفته است
“اگر خدا را کنار بگذاریم و طبیعتگرایی را بپذیریم، نظریه تکامل با طبیعتگرایی خودشکن میشود” - پلانتینگا
“دستگاه شناختی انسان اگر آفریده خداوند باشد، میتواند به شناختهای صحیح مانند نظریه تکامل برسد”
از دیدگاه فلسفی، آلوین پلانتینگا استدلال میکند که خداباوی پیشفرض اساسی اعتبار نظریه تکامل است. اگر سیستم شناختی انسان را محصول تکامل طبیعی بدانیم، این سیستم برای بقا طراحی شده نه برای دستیابی به باورهای صادق. بنابراین نظریه تکامل که محصول همین سیستم است، اعتبار معرفتی خود را از دست میدهد. اما اگر ذهن انسان را آفریده خدا بدانیم، میتوان به صحت یافتههای علمی مانند نظریه تکامل اعتماد کرد.
