حکایت نخستین ایرانی که منشور کوروش را از متن اصلی خواند

داستان ترجمه منشور کوروش توسط عبدالمجید ارفعی

عبدالمجید ارفعی نخستین ایرانی بود که موفق شد متن منشور کوروش را مستقیماً از زبان بابلی به فارسی ترجمه کند. این استوانه باستانی که به عنوان نخستین منشور حقوق بشر شناخته می‌شود، در سال ۱۲۸۵ خورشیدی توسط هرمز رسام در بابل کشف شد و شامل ۴۰ خط به زبان آکدی و خط میخی بابلی است. ارفعی که متخصص زبان‌های ایلامی و آکدی بود، در دهه ۱۳۵۰ از روی مولاژ منشور در موزه بریتانیا، متن اصلی را با دقت فراوان خواند و به فارسی برگرداند.

• ترجمه مستقیم از متن اصلی: قبل از ارفعی، هنری راولینسون منشور را به انگلیسی ترجمه کرده بود، اما ترجمه ارفعی نخستین ترجمه مستقیم از زبان اصلی به فارسی بود
• اصلاح برداشت‌های نادرست: او بسیاری از جعل‌ها و تفسیرهای اشتباه در ترجمه‌های قبلی را اصلاح کرد
• تأکید بر روح انسانی منشور: ارفعی بر این نکته تأکید داشت که منشور سخن از صلح، آرامش و بازگرداندن مردم به خانه‌هایشان می‌گوید
• احیای هویت تاریخی: ترجمه او نه تنها یک دستاورد علمی، بلکه گامی بزرگ در احیای هویت فرهنگی ایرانیان بود
• به رسمیت شناختن جهانی: منشور کوروش اخیراً در چهل‌وسومین کنفرانس یونسکو به عنوان نخستین منشور حقوق بشر جهان به رسمیت شناخته شد

ارفعی تأکید داشت که "منشور سخن از صلح، آرامش و بازگرداندن مردم به خانه‌هایشان دارد" کار او "پلی بود میان گذشته و امروز، میان سنگ‌نبشته‌های خاموش و زبان زنده مردم ایران"

نقش عبدالمجید ارفعی را می‌توان به عنوان پل اصلی فهم منشور کوروش در دنیای معاصر دانست. تلاش‌های خستگی‌ناپذیر او نه تنها میراث گران‌بهای تاریخ ایران را زنده کرد، بلکه پیام صلح‌آمیز کوروش را به نسل‌های بعدی رساند.