فلسفه تشریع حکم قصاص در قرآن کریم
تحلیل فلسفه و اهداف تشریع حکم قصاص در قرآن کریم که عامل حیات جامعه اسلامی و ایجاد نظام کیفری عادلانه معرفی شده است.
فلسفه تشریع حکم قصاص در قرآن
حکم قصاص از مهمترین احکام کیفری در قرآن کریم است که نقش اساسی در ایجاد نظام عادلانه قضایی اسلامی دارد. این حکم نه تنها جنبه انتقامجویی ندارد، بلکه به عنوان عامل حیات جامعه معرفی میشود. قرآن کریم در آیات ۱۷۸ و ۱۷۹ سوره بقره تصریح میکند: "وَ لَکُمْ فِی الْقِصَاصِ حَیَاهٌ" که نشاندهنده نقش حیاتبخش این قانون است.
- مفهوم قصاص: پیگیری اثر جنایت و مقابله به مثل
- مشروعیت: مبتنی بر آیات قرآن و روایات معصومین
- شرایط اجرا: مختص قتل عمد با امکان عفو یا دیه
- حکمت تشریع: حفظ جان انسانها و ایجاد بازدارندگی
- تفاوت با قوانین جاهلی: مبتنی بر عدالت و نه انتقام
امام سجاد (ع) میفرمایند: "قصاص موجب حفظ حیات فرد مورد تهدید، خود قاتل و کل جامعه میشود"
مفسرین تأکید دارند: "قصاص اسلامی حد وسط بین افراط یهود و تفریط مسیحیت است"
تشریع قصاص در قرآن، نظامی جامع ارائه میدهد که هم از حقوق مقتول حمایت میکند و هم راه عفو و گذشت را باز میگذارد. این قانون به عنوان کارآمدترین روش پیشگیری از جرایم علیه تمامیت جسمانی شناخته میشود.
