سردار علایی: هنگام حمله ارتش عراق، هیچ نیرویی از ارتش در سوسنگرد نبود
تحلیل تاریخی از نقش سوسنگرد در دفاع مقدس و تأثیر عدم سقوط این شهر بر حفظ خوزستان و کوتاهتر شدن جنگ بر اساس یادداشت سردار حسین علایی.
تحلیل نقش سوسنگرد در دفاع مقدس
بر اساس یادداشت سردار حسین علایی از فرماندهان ارشد دوران دفاع مقدس، شهر سوسنگرد از همان روزهای نخست جنگ تحمیلی هدف حمله ارتش عراق قرار گرفت. این شهر با جمعیتی حدود ۱۵ هزار نفر که عمدتاً عرب شیعه بودند، به‌دلیل موقعیت استراتژیک خود اهمیت زیادی داشت. علایی تأکید می‌کند که اگر سوسنگرد و عین‌خوش در روزهای آغازین جنگ سقوط نمی‌کردند، تأثیر بسزایی در حفظ خوزستان داشت و ممکن بود جنگ زودتر به پایان برسد.
- اشغال اولیه: لشکر ۹ زرهی ارتش عراق بدون مقاومت عمده‌ای از تنگه چزابه عبور و در ۶ مهر ۱۳۵۹ سوسنگرد را اشغال کرد
- مقاومت مردمی: حدود ۳۰۰ نیروی سپاه و بسیج از شهرهای مختلف مانع الحاق لشکر ۹ با لشکر ۵ عراق شدند
- شهیدان مقاومت: حبیب شریفی (فرمانده سپاه سوسنگرد) به اسارت و شهادت رسید و ۵۸ تن از مردم محلی اعدام شدند
امام خمینی در واکنش به پیشروی عراق: “مگر جوانان اهوازی مرده‌اند که عراق بتواند اهواز را بگیرد.” سردار علایی: “اگر سوسنگرد و عین‌خوشfall نمی‌افتادند، تأثیر زیادی در حفظ خوزستان داشت.”
آزادسازی تاریخی: در عملیات شبیخون ۹ مهر ۱۳۵۹ به فرماندهی علی غیور اصلی با ۲۳ رزمنده، شهر آزاد شد. این فرمانده ارتش که به سپاه مأمور شده بود، متأسفانه پس از آزادی سوسنگرد در سانحه رانندگی به شهادت رسید. سوسنگرد در مجموع سه بار محاصره و یک بار کاملاً اشغال شد، اما هر بار با مقاومت سپاه و بسیج آزاد گردید. مقاومت در سوسنگرد پس از خرمشهر، شدیدترین نبردهای دفاع مقدس را شامل می‌شد و باعث انحلال لشکر ۹ زرهی عراق پس از عملیات بیت‌المقدس شد.
