هر روز تأخیر در میادین مشترک، چه مقدار ثروت از ایران خارج می‌کند؟
بررسی اقتصادی تأخیرهای توسعه میادین مشترک نفت و گاز ایران با قطر و عراق، و تحلیل زیان‌های روزانه میلیون‌دلاری ناشی از عقب‌افتادگی فنی و سرمایه‌گذاری در بخش انرژی کشور.
زیان روزانه میادین مشترک نفت و گاز ایران
تحلیل حاضر نشان می‌دهد تأخیر در توسعه میادین مشترک مانند پارس جنوبی (با قطر) و آزادگان (با عراق) روزانه میلیون‌ها دلار به اقتصاد ایران ضرر وارد می‌کند. در میدان گازی پارس جنوبی، اختلاف برداشت قابل جبران با قطر حدود ۲۰ میلیون مترمکعب در روز برآورد شده که ارزش روزانه آن حدود ۸.۸ میلیون دلار است. در میدان‌های نفتی غرب کارون نیز تفاوت تولید و فلرینگ (سوزاندن گاز همراه) روزانه ۱ تا ۳ میلیون دلار زیان ایجاد می‌کند.
- شکاف فناوری: قطر در پروژه‌های فشارافزایی و تولید LNG پیشتاز است؛ ایران در مصرف داخلی گاز متمرکز است.
- تحریم‌ها و کمبود سرمایه: دسترسی به فناوری و سرمایه محدود شده و قراردادهای داخلی هزینه‌بر هستند.
- اتلاف گاز همراه: روزانه ۵ میلیون مترمکعب گاز در غرب کارون سوزانده می‌شود.
- بی‌ثباتی مدیریتی: تغییرات مکرر مدیران، پیوستگی برنامه‌های بلندمدت را مختل می‌کند.
“در میدان مشترک، سوری‌ترین واحد زمان، دلار است. هر ساعت تأخیر معادل از دست رفتن ثروتی است که همسایه برداشت می‌کند.”
“ایران تولید می‌کند، قطر پول درمی‌آورد؛ تفاوت در زنجیره ارزش و تبدیل گاز به محصولات پتروشیمی است.”
برنامه شرکت ملی نفت برای سال ۱۴۰۶ شامل تثبیت فشار پارس جنوبی، افزایش تولید غرب کارون به ۱.۱۵ میلیون بشکه و کاهش فلرینگ است. در صورت تحقق، از افت سالانه ۳-۴ میلیارد دلاری تولید جلوگیری می‌شود. اما چالش‌های اجرایی مانند محدودیت فناوری و تأمین مالی، تحقق این اهداف را با تردید مواجه کرده است.