پژوهشگری که شعر و نثر ایران را از «صبا تا نیما» خواند
یحیی آرین‌پور، پژوهشگر برجسته تاریخ ادبیات ایران، با اثر ماندگار «از صبا تا نیما» نقش چشمگیری در بازنگری تاریخ ادبیات معاصر فارسی ایفا کرد. این کتاب تحول ادبیات فارسی از دوره قاجار تا عصر نیما یوشیج را بررسی میکند.
یحیی آرین‌پور: تاریخ‌نگار ادبیات معاصر ایران
یحیی آرین‌پور از برجسته‌ترین پژوهشگران تاریخ ادبیات ایران در سده چهاردهم خورشیدی بود که با اثر ماندگار خود، «از صبا تا نیما»، نقش چشمگیری در بازنگری و تدوین تاریخ ادبیات معاصر فارسی ایفا کرد. وی حدود سال‌های ۱۲۸۴ تا ۱۲۸۶ خورشیدی در تبریز در خانواده‌ای با پیشینه علمی و اشرافی زاده شد. پدربزرگ پدری او از تبار عباس‌میرزا و از سوی مادر از نسل خواجه نصیرالدین طوسی بود. دوران کودکی‌اش با غوغای انقلاب مشروطه و بحران سیاسی آذربایجان هم‌زمان شد.
- کار سترگ آرین‌پور کتاب دو جلدی «از صبا تا نیما» است که بین سال‌های ۱۳۲۴ تا ۱۳۵۰ تدوین و منتشر شد
- این اثر از برجسته‌ترین منابع پژوهشی درباره تحول ادبیات فارسی از دوره قاجار تا عصر نیما یوشیج است
- آرین‌پور به فارسی، ترکی، زبان روسی، انگلیسی و فرانسوی آشنا بود و از منابع متعدد این زبان‌ها بهره می‌گرفت
- او به «ادبیات داستانی» و «ادبیات نمایشی» توجه ویژه‌ای داشت که پیش از او کمتر مورد توجه بود
- پس از درگذشت او، جلد سوم این مجموعه با عنوان «از نیما تا روزگار ما» منتشر شد
خودش می‌گفت: «روز و ماه و حتی سال تولدم را به درستی نمی‌دانم، آنچه از این بابت در شناسنامه‌ام آمده، راه به جایی نمی‌برد زیرا مستند به بیاض و یادداشت پشت جلد کتابی نیست.»
تا پیش از آرین‌پور، نویسندگان و پژوهشگران در تاریخ‌نویسی ادبیات به گونه‌هایی چون نمایشنامه‌نویسی و ادبیات داستانی دقت چندانی نمی‌کردند.
یحیی آرین‌پور پس از حدود هشت دهه زندگی پژوهشی و فرهنگی، در ۴ آبان ۱۳۶۴ خورشیدی در تهران درگذشت. او با سادگی و فروتنی زیست و اثری جاودانه در نقد و تاریخ ادبی ایران بر جای گذاشت.