آب‌انبار تاریخی محسن‌زاده بیرجند: شاهکار مهندسی سنتی در دل کویر
آب‌انبار تاریخی محسن‌زاده بیرجند با معماری منحصربه‌فرد و مخزن مربعی‌شکل، یکی از خاص‌ترین سازه‌های آبی استان خراسان جنوبی محسوب می‌شود که متعلق به دوره قاجار است و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
آب‌انبار تاریخی محسن‌زاده بیرجند
آب‌انبار تاریخی محسن‌زاده بیرجند به عنوان یکی از شاهکارهای مهندسی سنتی ایرانی در دل کویر خراسان جنوبی قرار دارد. این بنا که متعلق به اواسط دوره قاجار است، با شماره ۲۹۰۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و ظرفیت ذخیره بیش از یک‌میلیون و ۷۰۰ هزار لیتر آب را دارا می‌باشد. ویژگی منحصربه‌فرد این سازه، مخزن مربعی‌شکل آن است که برخلاف آب‌انبارهای سنتی با مخازن دایره‌ای، نشان‌دهنده نبوغ و مهارت معماران بومی دوره قاجار محسوب می‌شود.
- معماری بی‌نظیر: طراحی مربعی مخزن در مقایسه با نمونه‌های دایره‌ای مشابه
- سیستم تأمین آب: استفاده از قنات‌ها و روان‌آب‌های سطحی برای پر کردن مخزن
- احیای مجدد: مرمت و بازگشایی مسیر دسترسی برای تبدیل به جاذبه گردشگری
- حفاظت فرهنگی: هدف تبدیل این آثار به مراکز آگاهی‌بخش و گردشگری
- تأیید بین‌المللی: تحسین نماینده یونسکو از دانش مهندسی معماران ایرانی
"این آب‌انبار با معماری منحصربه‌فرد یکی از خاص‌ترین سازه‌های آبی استان است" - علی شریعتی‌منش
"نماینده یونسکو از دانش و هنر معماران ایرانی در طراحی سامانه‌های ذخیره آب ابراز تحسین کرد"
با مرمت و احیای این سازه‌های تاریخی، نه تنها حفاظت فیزیکی آثار انجام می‌شود، بلکه کارکرد فرهنگی و آموزشی آنها برای نسل امروز احیا می‌گردد.