زندهیاد جواد صفینژاد، پدر علم قنات ایران
استاد جواد صفینژاد، انسانشناس و جغرافیدان برجسته ایرانی شناختهشده به عنوان «پدر کاریز ایران» در ۹۶ سالگی درگذشت. او عمر خود را وقف مطالعه اقوام، عشایر و نظامهای سنتی مدیریت آب کرد و نقش پیشرویی در مستندسازی قنات داشت.
زندگی و آثار جواد صفینژاد، پدر علم قنات ایران
جواد صفینژاد در شهریور ۱۳۰۸ در محله هاشمآباد شهرری به دنیا آمد و عمر علمی خود را وقف مطالعه اقوام، عشایر و نظامهای سنتی مدیریت آب کرد. او به ویژه در مستندسازی و احیای علمی قنات – میراثی که قرنها کشاورزی در مناطق خشک ایران را ممکن ساخته – نقش پیشرو داشت. وی در سال ۱۳۴۵، همراه با نادر افشار نادری، بخش مستقل مطالعات عشایری را بنیان گذاشت و شیوه سنتی کشاورزی «بنه» را به طور علمی معرفی کرد.
- کتاب شاخص او، «کاریز در ایران و شیوههای سنتی بهرهگیری از آن»، هم برگزیده جشنواره فارابی شد و هم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را از آن خود کرد
- پژوهشهایش در دانشگاههای معتبر جهان، از جمله ژاپن، تدریس و مورد ارجاع قرار گرفته است
- آخرین اثر استاد، «بررسی درونی جامعه انسانی شهرری از قاجار تا جمهوری اسلامی»، بر پایه دههها پژوهش میدانی و اسنادی، تصویری جامع از لایههای تاریخی، فرهنگی و اجتماعی این منطقه کهن ارائه میدهد
- درگذشت استاد صفینژاد، ضایعهای برای جامعه علمی ایران و به ویژه شهرری محسوب میشود
سیدرضا صالحیامیری، وزیر میراثفرهنگی: «پژوهشهای ماندگار او در حوزه کاریز، قنات را بهمثابه میراثی تمدنی، تجلی خرد ایرانی و الگویی پایدار از زیست در تاریخ ایران معنا کرد»
صالحیامیری: «مرحوم صفینژاد سهمی بنیادین در تبیین جغرافیای فرهنگی، مردمشناسی اقوام و عشایر و بازخوانی رابطه تاریخی انسان، سرزمین و زیستبوم ایفا کرد»
یاد این استاد برجسته در میان شاگردان و پژوهشگران حوزه آب و میراث فرهنگی جاودانه خواهد ماند.
