ابهام در آمار بی‌سوادی؛ خوداظهاری چالش اصلی نهضت سوادآموزی

چالش‌های آماری در سنجش بی‌سوادی ایران

افزایش نرخ باسوادی کشور به ۹۰ درصد نتوانسته تصویر دقیقی از وضعیت واقعی بی‌سوادی ارائه کند. نبود داده‌های ثبت‌محور و اتکا به خوداظهاری در سرشماری‌ها، برنامه‌ریزی نهضت سوادآموزی را با ابهام و اختلاف آمار مواجه کرده است. بر اساس آمار رسمی، نرخ باسوادی مردان ۹۳ درصد و زنان ۸۷ درصد است و مناطق روستایی با نرخ ۸۳.۵ درصد وضعیت ضعیف‌تری دارند.

• بیشترین نرخ بی‌سوادی در استان‌های سیستان و بلوچستان، آذربایجان غربی، کردستان و لرستان ثبت شده
• حدود ۱.۷ تا ۱.۸ میلیون نفر در گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال بی‌سواد هستند
• ۴۰۰ هزار نفر از اتباع خارجی نیز در گروه بی‌سوادان قرار دارند
• بودجه نهضت کمتر از ۵۰۰ میلیارد تومان است که کافی نیست
• طراحی اطلس بی‌سوادی کشور برای رفع اختلاف آمار در دست اجراست

غلامرضا بروجی: "آمار سرشماری ۱۳۹۵ به صورت خوداظهاری تهیه شده و افراد وضعیت باسوادی خود را شخصاً اعلام کرده‌اند" عبدالرضا فولادوند: "ایران طی ۴۵ سال گذشته حدود ۹۲۰ هزار نفر از اتباع افغان و عراقی را تحت پوشش برنامه‌های سوادآموزی قرار داده"

سازمان نهضت سوادآموزی برای غلبه بر کاستی‌های آماری در حال طراحی سامانه اطلس بی‌سوادی است که تا پایان ۱۴۰۴ آماده خواهد شد. این سازمان با چالش‌های مالی، نیروی انسانی و نیاز به بازتعریف مفهوم سواد در عصر دیجیتال مواجه است.