راز فعالیت شبانه مغز: چرا مغز در خواب فعالتر از بیداری است؟
مغز در خواب نه تنها خاموش نمیشود بلکه فعالتر و هدفمندتر عمل میکند. خواب باکیفیت برای حافظه، سلامت روان، خلاقیت و پاکسازی مغزی ضروری است و اختلالات خواب میتوانند عملکرد شناختی را مختل کنند.
فعالیت مغز در خواب: فرآیندی هدفمند
برخلاف تصور رایج که خواب را زمان «خاموشی مغز» میدانند، مطالعات تصویربرداری عصبی نشان میدهد که مغز در برخی مراحل خواب -بهویژه خواب REM- فعالتر از بیداری عمل میکند. این فعالیت نه تنها تصادفی نیست، بلکه هدفمند و حیاتی برای حافظه، تنظیم احساسات، و بازسازی شناختی است. خواب باکیفیت برای عملکردهای مغزی مختلف از جمله تثبیت خاطرات، پردازش هیجانی و پاکسازی مواد زائد عصبی ضروری محسوب میشود.
- تثبیت حافظه بلندمدت: اطلاعات جدید از حافظه کوتاهمدت به بلندمدت منتقل میشوند
- پردازش هیجانی: تجربیات احساسی روز در خواب بازبینی و تنظیم میشوند
- تقویت خلاقیت و حل مسئله: مغز در خواب ارتباطات جدید بین اطلاعات برقرار میکند
- پاکسازی مغزی: سیستم گلیمفاتیک مواد زائد مانند پروتئینهای مرتبط با آلزایمر را دفع میکند
“مغز در خواب REM فعالتر از بیداری است و این فعالیت برای عملکردهای شناختی حیاتی میباشد.”
راهکارهای بهبود کیفیت خواب شامل خواب منظم ۷-۹ ساعته، کاهش نور آبی قبل از خواب، پرهیز از کافئین و تمرینات آرامسازی میباشد که همگی به بهینهسازی عملکرد مغز کمک میکنند.
