بازتعریف فلسفه نعمت در قرآن؛ آیه ۸۱ سوره نحل
تحلیل آیه ۸۱ سوره نحل که نعمتهای الهی مانند سایهها، پناهگاههای کوهستانی و لباسها را نه فقط برای رفاه مادی بلکه برای رسیدن انسان به تسلیم و بندگی معرفی میکند.
فلسفه نعمت در آیه ۸۱ سوره نحل
آیه ۸۱ سوره نحل نعمتهای الهی را در قالب سایهها، پناهگاههای کوهستانی و لباسها معرفی میکند، اما هدف اصلی آن فراتر از رفاه مادی است. این آیه تأکید دارد که تمام این مواهب برای آن است که انسان به تسلیم و بندگی در برابر خالق برسد. در جهان مدرن که انسان در مصرفگرایی و فراموشی معنا غرق شده، بازخوانی این آیه میتواند نگاهی نو به رابطه انسان با نعمتها ارائه دهد.
- سایهها (ظلالاً): نماد آرامش و پناه طبیعی که بدون دخالت انسان خلق شدهاند
- پناهگاههای کوهستانی (أکناناً): مغارات و شکافهای کوه که امنیت در برابر تهدیدات طبیعی و انسانی فراهم میکنند
- لباسها و زرهها (سرابیل): هم لباسهای محافظ در برابر گرما و سرما و هم زرههای دفاعی در جنگ
- هدف نهایی: «لعلکم تسلمون» - رسیدن به مرحله تسلیم و عبودیت through شکرگزاری و شناخت
«وَٱللَّهُ جَعَلَ لَکُم مِّمَّا خَلَقَ ظِلَـٰلًا وَجَعَلَ لَکُم مِّنَ ٱلْجِبَالِ أَکْنَـٰنًا» «اینگونه نعمتش را بر شما تمام میکند، باشد که تسلیم فرمان او شوید»
مفسران بزرگی مانند ابنکثیر و السعدی بر جنبههای تربیتی این آیه تأکید دارند. امروزه این پیام میتواند به ما یادآوری کند که نعمتهای طبیعی و اجتماعی باید با مسئولیتپذیری و شکرگزاری همراه باشد تا به جای غفلت، ما را به سوی کمال رهنمون سازد.
