زیرمیزی برای درمان بیماران؛ تشدید رنج بیماری با هزینههای پنهان
پدیده زیرمیزی در نظام سلامت ایران به ویژه در استان گلستان، فشارهای مالی و روانی مضاعفی بر بیماران و خانوادهها وارد میکند. این گزارش به بررسی تبعات پرداختهای غیررسمی و ارتباط آن با اقتصاد پنهان و فرار مالیاتی میپردازد.
زیرمیزی در درمان؛ چالش اعتماد و شفافیت
بیماریهای پرهزینه برای بسیاری از خانوادهها تنها یک مسئله درمانی نیست، بلکه آغاز دورهای از اضطراب و تصمیمهای دشوار است. در این شرایط، نظام سلامت باید مأمنی برای اعتماد باشد، اما گاهی مسیر درمان به پرداختهای غیررسمی گره میخورد که نه در قبضهای رسمی ثبت میشوند و نه در چارچوب قانون میگنجند. پدیده موسوم به «زیرمیزی» سالهاست بهعنوان یکی از چالشهای جدی نظام درمانی کشور مطرح است.
- روایت یک بیمار: خانوادهای در گرگان پس از تشخیص سرطان سینه برای مادرشان، با مطالبه ۴۰ میلیون تومان پرداخت غیررسمی مواجه شدند.
- فشار مالی مضاعف: هزینههای دارو و درمان بهتنهایی کافی هستند، اما پرداختهای زیرمیزی بیماران را تا مرز فروپاشی مالی پیش میبرد.
- پیوند با اقتصاد پنهان: این پرداختها بخشی از اقتصاد پنهان را شکل میدهند و میتوانند زمینهساز فرار مالیاتی شوند.
- نظارت مالی: سازمان امور مالیاتی با سامانههای هوشمند، جریانهای مالی مشکوک را رصد میکند.
- ضرورت فرهنگسازی: برخورد قانونی به تنهایی کافی نیست و آگاهسازی فعالان اقتصادی نقش کلیدی دارد.
"وقتی این موضوع مطرح شد، مدام با خودم تکرار میکردم اگر این پول را ندهیم، آیا جان مادرم به خطر میافتد؟ این بلاتکلیفی، از خود بیماری هم دردناکتر بود." "دریافت دستمزد بهصورت طلا، ارز یا رمزارز ذاتاً غیرقانونی نیست، اما عدم اظهار آن و تلاش برای پنهانسازی درآمد، تخلف محسوب میشود."
مقابله مؤثر با پدیده زیرمیزی نیازمند رویکردی چندلایه است: نظارت جدی در نظام سلامت، حمایت از بیماران برای گزارش تخلف، و رصد مالی درآمدهای خارج از چرخه شفافیت. تنها از این طریق میتوان اطمینان داد مسیر درمان، بدون پرداختهای غیررسمی، در دسترس همه قرار خواهد گرفت.

